دکتر رضا مقدسی
در سال‌های اخیر همه روزه شاهد بحث‌ها و مناقشات جدی روزانه در محیط کار و تحصیل می‌باشیم. فضای مجازی نیز امکان گسترش مباحث مختلف را بین افراد دور و نزدیک فراهم کرده است. آسیب شناسی مباحثه نشان می‌دهد که در خیلی از موارد مباحث علمی‌و تخصصی به
مجادله و دعواختم می‌شود. حتی بین افراد به ظاهر مدعی و تحصیل کرده.
به راستی چرا چنین است؟
در این نوشتار به تعریف و تبیین مباحثه و اصول علمی‌آن می‌پردازم. امیدوارم اندیشمندان و اهل فکر با نمایش عملی بحث‌های علمی‌و تخصصی به افزایش دانش عمومی‌جامعه و ایجاد آرامش و همبستگی اجتماعیکمک نمایند.
الف. تعریف مباحثه
مباحثه یا دیالوگ یکی از روش‌های مؤثر برای تبادل نظر، یادگیری و حل مسائل است. مباحثه به عنوان یک فرآیند ارتباطی و تبادل نظر به شکل زیر تعریف می‌شود:
مباحثه (Debate) به معنای تبادل نظر ساختار یافته و منظم بین دو یا چند نفر است که در آن شرکت‌کنندگان به بررسی و تحلیل یک موضوع خاص می‌پردازند. این فرآیند معمولاً شامل ارائه دلایل، شواهد و استدلال‌ها برای حمایت از یک دیدگاه خاص و نقد دیدگاه‌های مخالف است. مباحثه به عنوان یک فرآیند تبادل نظر و گفت و گو، معادل‌های مختلفی در زبان فارسی و دیگر زبان‌ها دارد.
در زبان فارسی از واژه‌هایی مانند گفت و گو، بحث، مناقشه، دیالوگ و گفت و گوی انتقادی استفاده می‌شود.
گفت و گو، به معنای تبادل نظر و صحبت کردن درباره یک موضوع است. بحث، به معنای بررسی و تحلیل یک موضوع به صورت منطقی و استدلالی است. مناقشه، وضعیت شدیدتر و جدی تری است و به معنای بحث و جدل درباره یک موضوع، معمولاً با دیدگاه‌های مخالف می‌باشد.
دیالوگ که در اصل واژه‌‌‌ای انگلیسی و مصطلح است و به معنای گفت و گوی دو یا چند نفر درباره یک موضوع خاص می‌باشد. و سرانجام گفت و گوی انتقادی به معنای بررسی و نقد یک موضوع به صورت ساختاریافته می‌باشد.
در زبان انگلیسی نیز معادل‌های مختلفی برای این منظور استفاده می‌شود که به برخی از آنها اشاره می‌شود:
1. Debate: به معنای مباحثه یا مناظره، که در آن دو یا چند نفر به بررسی و تحلیل یک موضوع می‌پردازند.
2. Discussion: به معنای گفت و گو یا بحث، که می‌تواند شامل تبادل نظرهای غیررسمی‌باشد.
3. Dialogue: به معنای دیالوگ، که به گفت و گوی سازنده و متقابل اشاره دارد.
4. Argument: به معنای استدلال یا بحث، که معمولاً به ارائه دلایل و شواهد برای حمایت از یک دیدگاه اشاره دارد.